ความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร (TMJ Disorder) | ปวดขากรรไกร นอนกัดฟัน ต้องดูแลอย่างไร?
เรียบเรียงโดย ทพญ.ไอริณ ลักษมีกีรติกุล
ทันตแพทย์เฉพาะทางด้านทันตกรรมบดเคี้ยวและความเจ็บปวดช่องปากใบหน้า

ข้อต่อขากรรไกร (Temporomandibular Joint – TMJ) เป็นข้อต่อที่มีความซับซ้อนและมีการใช้งานตลอดเวลา เช่น การพูด เคี้ยว หรืออ้าปาก หากเกิดความผิดปกติอาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของกล้ามเนื้อบดเคี้ยวและข้อต่อดังกล่าว ทำให้มีอาการเจ็บปวด เคลื่อนไหวลำบาก หรือเกิดเสียงขณะขยับขากรรไกร ซึ่งเรียกรวมกันว่า ความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกรหรือ TMJ Disorder (TMD) การรักษาข้อต่อขากรรไกรที่ศูนย์ทันตกรรม CDC Dental ให้การรักษาโดยทันตแพทย์เฉพาะทางด้านทันตกรรมบดเคี้ยว
อาการที่บ่งบอกถึงปัญหาข้อต่อขากรรไกร
ผู้ที่มีปัญหาข้อต่อขากรรไกรมักพบอาการต่าง ๆ เช่น:
- ปวดบริเวณใบหน้า ขมับ หรือหน้าหู โดยเฉพาะเวลาเคี้ยวหรือขยับขากรรไกร
- อ้าปากได้จำกัด หรือมีอาการอ้าปากแล้วค้าง ขากรรไกรเบี้ยว หรือเคลื่อนไหวผิดปกติ
- มีเสียงคลิกหรือเสียงกรอบแกรบ ขณะเคลื่อนขากรรไกร อาจมีอาการเจ็บร่วมด้วย

สาเหตุของ TMJ Disorder
สาเหตุที่อาจนำไปสู่ความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร มีได้หลายปัจจัย เช่น:
- การบาดเจ็บบริเวณกรามหรือใบหน้า
- การสบฟันที่ไม่เหมาะสม หรือฟันที่หายไปโดยไม่มีการใส่ฟันทดแทน
- พฤติกรรมเคี้ยวอาหารข้างเดียว
- การรับประทานอาหารแข็ง เหนียว หรือเคี้ยวหมากฝรั่งเป็นประจำ
- ความเครียดสะสม ซึ่งอาจทำให้กล้ามเนื้อบริเวณกรามหดเกร็ง
- นอนกัดฟัน หรือมีพฤติกรรมกัดเค้นฟันในเวลากลางวัน
แนวทางดูแลตัวเองเมื่อมีอาการข้อต่อขากรรไกรผิดปกติ
หากเริ่มมีอาการผิดปกติ ควรปฏิบัติดังนี้เพื่อบรรเทาอาการ:
- ประคบร้อนบริเวณขากรรไกร ใบหน้า คอ หรือบ่า เพื่อผ่อนคลายกล้ามเนื้อ
- รับประทานอาหารอ่อน หลีกเลี่ยงของแข็งหรือเหนียว
- ลดการใช้งานขากรรไกร เช่น หลีกเลี่ยงการพูดมาก ตะโกน หรือร้องเพลง
- แจ้งทันตแพทย์หากจำเป็นต้องรับการรักษาฟัน
- ฝึกคลายกล้ามเนื้อ โดยไม่เกร็งใบหน้า ขากรรไกร หรือคอ
- หลีกเลี่ยงคาเฟอีน เช่น กาแฟหรือชา ที่อาจกระตุ้นการกัดฟัน
- ลดการนั่งทำงานหรือจ้องคอมนานเกินไป
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- นอนหลับให้เพียงพอทุกวัน
คำแนะนำจากคุณหมอ
หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 1-2 สัปดาห์ ควรปรึกษาทันตแพทย์เฉพาะทางด้านข้อต่อขากรรไกร เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและแนวทางการรักษาที่เหมาะสม เช่น การทำเฝือกสบฟัน (Occlusal Splint) หรือการกายภาพร่วมกับการปรับพฤติกรรม
เฝือกสบฟัน คืออะไร? ช่วยแก้ปัญหาอย่างไร?
คุณสมบัติของเฝือกสบฟัน
เฝือกสบฟัน (Occlusal Splint) เป็นอุปกรณ์ทันตกรรมพิเศษที่:
- ทำจากอะคริลิกแข็ง (Hard Splint) คุณภาพสูง
- ถอดได้ ใส่เฉพาะเวลานอนหรือตามแพทย์แนะนำ
- ออกแบบเฉพาะบุคคล ตามรูปทรงฟันของผู้ป่วย
การทำงานของเฝือกสบฟัน
- ปรับการสบฟัน ให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม
- ลดแรงบดเคี้ยว ที่กระทำต่อฟันและข้อต่อ
- ผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ขากรรไกรและใบหน้า
- ป้องกันฟันสึก จากการกัดฟันขณะนอน
ใครควรใช้เฝือกสบฟัน?
- นอนกัดฟัน มีเสียงกัดฟันดัง
- ปวดกล้ามเนื้อบดเคี้ยว เมื่อตื่นนอน
- ข้อต่อขากรรไกรผิดปกติ มีเสียงคลิก
- ฟันสึกหรือแตก จากแรงบดเคี้ยวมากเกินไป
- ปวดศีรษะตอนเช้า อาจเกิดจากกัดฟัน

ทำไมต้องเลือก CDC Dental?
- ศูนย์ทันตกรรม CDC Dental มีคุณหมอเฉพาะทางด้านทันตกรรมบดเคี้ยวจากสถาบันชั้นนำ
- ตั้งอยู่ในทำเลสะดวก:
- CDC Dental สาขาสะพานควาย ใกล้ BTS สะพานควาย
- CDC Dental สาขาลาดพร้าว 109 ใกล้บางกะปิ รามคำแหง ลาดพร้าว

ค่ารักษาด้านทันตกรรมบดเคี้ยว
1. การตรวจปรึกษา
- ค่าบริการ: 1,200 บาท
(ตรวจ ซักประวัติ ตรวจการบดเคี้ยวเบื้องต้น และวางแผนการรักษา)
2. ทำเฝือกสบฟัน (Occlusal Splint)
- ค่าบริการ: 8,000 บาท
(พิมพ์ฟัน ใส่เฝือก และตรวจเช็คครั้งแรก เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการนอนกัดฟัน ปวดขากรรไกร หรือปวดกล้ามเนื้อบดเคี้ยว)
3. การติดตามผล
- ค่าบริการ: 1,200 บาท/ครั้ง
(ควรตรวจติดตามทุก 6 เดือน เพื่อประเมินผลการรักษาและปรับแผนหากจำเป็น)
ที่มาของข้อมูล
Schiffman, Eric et al. “Diagnostic Criteria for Temporomandibular Disorders (DC/TMD) for Clinical and Research Applications: recommendations of the International RDC/TMD Consortium Network and Orofacial Pain Special Interest Group.” Journal of oral & facial pain and headache vol. 28,1 (2014): 6-27. doi:10.11607/jop.1151
บทความโดย
ทพญ.ไอริณ ลักษมีกีรติกุล (หมออาย)
ทันตกรรมบดเคี้ยว