เฝือกสบฟัน: ทางออกของคนนอนกัดฟัน

---

เรียบเรียงโดย ทพญ.ไอริณ ลักษมีกีรติกุล
ทันตแพทย์เฉพาะทางด้านทันตกรรมบดเคี้ยวและความเจ็บปวดช่องปากใบหน้า

นอนกัดฟัน (Bruxism) คืออะไร?

---

การนอนกัดฟัน (Bruxism) คือพฤติกรรมการกัดฟัน ขบฟัน หรือบดฟันโดยไม่รู้ตัว ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งขณะหลับ หรือ ตอนตื่น สาเหตุอาจเกี่ยวข้องกับความเครียด ความวิตกกังวล ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ หรือแม้แต่ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด

แม้หลายคนอาจกัดฟันเป็นครั้งคราวในช่วงที่เครียด แต่หากเป็นบ่อยๆ อาจทำให้เกิดอาการปวดกราม ฟันสึก หรือความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร (TMJ)

ภาวะนี้พบได้กับคนทุกเพศ ทุกวัย แต่พบได้บ่อยใน เด็ก วัยรุ่น และวัยทำงานตอนต้น โดยเฉพาะในช่วงนอนหลับ

นอนกัดฟัน มีอาการอย่างไร

---

อาการที่มักพบในรายที่นอนกัดฟัน มักเป็นอาการที่เกี่ยวกับข้อต่อขากรรไกร (Temporomandibular disorders, TMD)

• ปวดกรามหรือตึงกล้ามเนื้อใบหน้า โดยเฉพาะตอนตื่นนอน เป็น
• ปวดศีรษะบริเวณขมับ
• รู้สึกเจ็บหรือเมื่อยขากรรไกร
• ปวดหู หรือรู้สึกเสียงในหู (Tinnitus)
• อ้าปากหรือเคี้ยวอาหารลำบาก
• ฟันสึก แตก หรือวัสดุอุดฟันหลุดง่ายโดยไม่มีเหตุชัดเจน

ประเภทของการกัดฟัน

---

กัดฟันขณะหลับ (Sleep Bruxism)

เกิดโดยไม่รู้ตัว มักต้องใช้เฝือกสบฟันในการป้องกันฟันสึก และลดแรงที่กระทำต่อกล้ามเนื้อบดเคี้ยว

กัดฟันตอนตื่น (Awake Bruxism)

มักเกิดขึ้นโดยรู้ตัว เช่น เวลาเครียด กังวล หรือใช้สมาธิจดจ่อ สามารถควบคุมได้ถ้าหากรู้ตัวว่ากำลังกัดเค้นฟันอยู่

สาเหตุของการนอนกัดฟัน

---

ปัจจุบันยังไม่สามารถสรุปสาเหตุของการนอนกัดฟันได้อย่างชัดเจน แต่มีปัจจัยเสี่ยงหลายอย่าง เช่น:

• ความเครียดและวิตกกังวล
• พฤติกรรมการใช้ชีวิต: ดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ คาเฟอีน
• ยาบางชนิด: โดยเฉพาะกลุ่มยารักษาโรคซึมเศร้าหรือวิตกกังวล
• ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep Apnea)

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นหากไม่รักษา

---

• ฟันสึก ฟันแตก หรือฟันโยก
• ปวดกรามเรื้อรัง
• ความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร (TMJ Disorder)
• ปัญหาการนอนหลับ
• ปวดศีรษะเรื้อรังหรือเสียงในหู

การวินิจฉัยนอนกัดฟัน

---

ทันตแพทย์สามารถวินิจฉัยจากการตรวจช่องปากและซักประวัติ, การใส่เฝือกสบฟันก็เป็นหนึ่งในวิธีที่คุณหมอเฉพาะทางใช้ในการวินิจฉัยว่าคุณมีภาวะนอนกัดฟันหรือไม่ (กรณีนอนกัดฟันจะพบรอยสึกที่เฝือกสบฟัน)

นอนกัดฟัน รักษาอย่างไร

---

หากอาการไม่รุนแรง อาจไม่ต้องรักษา แต่ในรายที่มีอาการมาก (เช่นฟันสึก หรือมีอาการของข้อต่อขากรรไกร) ทันตแพทย์อาจแนะนำ

• เฝือกสบฟันเฉพาะบุคคล: สวมตอนนอน ช่วยลดแรงบดฟัน และลดอาการปวดขากรรไกร
• เทคนิคการลดความเครียด: เช่น ฝึกสมาธิ ออกกำลังกาย หรือทำจิตบำบัด
• ปรับพฤติกรรม: ลดกาแฟ แอลกอฮอล์ และหยุดสูบบุหรี่
• ยาคลายกล้ามเนื้อ: ใช้ก่อนนอนเป็นระยะสั้น
• โบท็อกซ์ (Botox): ใช้ในรายที่อาการรุนแรงมาก เพื่อลดแรงบดของกล้ามเนื้อกราม (ต้องฉีดซ้ำทุก 3–4 เดือน)

*ปัจจุบันยังไม่มีการรักษาให้หยุดนอนกัดฟันได้ โดยแนวทางการรักษาคือลดแรงที่กระทำต่อระบบบดเคี้ยวและลดฟันสึกโดยการใช้เฝือกสบฟัน

เฝือกสบฟัน นอนกัดฟัน

---

เฝือกสบฟัน (Night Guard หรือ Occlusal Splint) เป็นอุปกรณ์ทางทันตกรรมที่ออกแบบเฉพาะบุคคล เพื่อสวมขณะนอนหลับ ช่วยป้องกันฟันสึกจากการนอนกัดฟันและลดอาการปวดขากรรไกร เหมาะสำหรับผู้ที่มีภาวะนอนกัดฟัน

เฝือกสบฟันมีกี่แบบ

เฝือกสบฟันแบ่งออกเป็นหลายประเภทตามลักษณะการใช้งานและวัสดุที่ใช้ โดยทั่วไปแบ่งได้เป็น 2 ประเภทหลัก: 

1. เฝือกสบฟันแบบนิ่ม (Soft Night Guard)

1. ผลิตจากวัสดุยืดหยุ่น สวมใส่สบาย เหมาะกับผู้ที่มีการกัดฟันไม่รุนแรง
2. มักใช้ชั่วคราว หรือในผู้ที่มีอาการไม่ถาวร

2. เฝือกสบฟันแบบแข็ง (Hard Night Guard)

1. ทำจากวัสดุอะคริลิกแข็ง มีความทนทานสูง
2. เหมาะกับผู้ที่มีการบดเคี้ยวหรือกัดฟันแรง และใช้ในระยะยาว

เฝือกสบฟัน ราคา

ราคาของเฝือกสบฟันขึ้นอยู่กับประเภทวัสดุ โดยที่ CDC Dental มีค่ารักษาดังนี้

• เฝือกสบฟันแบบนิ่ม: ราคา 3,500 บาท ใช้เวลาผลิต 1 วัน
• เฝือกสบฟันแบบแข็ง: ราคา 8,000 บาท ใช้เวลาผลิต 1 สัปดาห์

ที่ CDC Dental ให้การรักษาโดยทันตแพทย์เฉพาะทางทันตกรรมบดเคี้ยวและความเจ็บปวดช่องปากใบหน้า มีความชำนาญในการดูแลคนไข้นอนกัดฟัน

ขั้นตอนการทำเฝือกสบฟัน

1. ตรวจประเมินโดยทันตแพทย์: ตรวจลักษณะการกัดฟัน อาการที่เกิดขึ้น และเลือกรูปแบบเฝือกที่เหมาะสม
2. พิมพ์ปาก
3. ส่งผลิต
4. รับเฝือกกลับบ้าน: พร้อมคำแนะนำในการดูแลและการใช้งานอย่างถูกวิธี
5. ติดตามผลการรักษา: ท่านที่ใส่เฝือกสบฟันชนิดแข็ง มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมา follow-up กับคุณหมอเฉพาะทาง เนื่องจากพอใส่เครื่องมือไปสักพักจะพบว่าเครื่องมือเริ่มมีรอยสึก จำเป็นต้องได้รับการกรอแก้ไขให้จุดสบเสมอกัน เพื่อลดอาการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อบดเคี้ยว

ควรพบแพทย์เมื่อใด?

---

หากคุณมีอาการปวดกราม ปวดฟัน หรือสงสัยว่าตัวเองนอนกัดฟัน ควรเข้าพบ “ทันตแพทย์เฉพาะทางทันตกรรมบดเคี้ยวและความเจ็บปวดช่องปากใบหน้า” เพื่อตรวจวินิจฉัย และรับคำแนะนำเกี่ยวกับเฝือกสบฟันเฉพาะบุคคล

สรุป

---

นอนกัดฟันไม่ใช่เรื่องเล็ก! หากปล่อยไว้อาจส่งผลต่อฟัน ข้อต่อขากรรไกร และคุณภาพชีวิตโดยรวม
CDC Dental มีทันตแพทย์เฉพาะทางด้านทันตกรรมบดเคี้ยว พร้อมให้คำแนะนำและดูแลด้วยเฝือกสบฟันคุณภาพสูง ทั้งแบบนิ่มและ ชนิดแข็ง ที่ผลิตเฉพาะบุคคล

 

แหล่งที่มา

---

Minakuchi, Hajime et al. “Managements of sleep bruxism in adult: A systematic review.” The Japanese dental science review vol. 58 (2022): 124-136. doi:10.1016/j.jdsr.2022.02.004